ایران در زمینه تجارت الکترونیک کشوری بسیار نوپا بوده و تا رسیدن به سطحی قابل قبول ، راه درازی در پیش دارد. ورود فناوری جدید در این زمینه ، نیازهای جدیدی را در پردازش و تبادل داده‌ها ، ابزارها و زیر ساختهای مناسب و همینطور پیاده سازی آن مطرح کرده است .

در حال حاضر، حجم تجارت الکترونیک در ایران حدود ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی بوده که این مبادلات بیشتر در حوزه آموزش الکترونیکی ، بلیط الکترونیکی، پرداخت  بهای خدمات دولتی ، خرید کالا و خدمات توسط مصرف کنندگان و مبادله اسناد صورت می گیرد و بیشتر از نوع  می باشد.B2C

برای توسعه تجارت الکترونیک در کشور ، ورود به بازارهای جهانی و عضویت در سازمانهایی نظیر سازمان تجارت جهانی، داشتن نظام بانکی کارآمد از الزامات اساسی به شمار می آید. بنابراین ، استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات در جهت ایجاد و توسعه بانکداری الکترونیک در نظام بانکی کشور حائز اهمیت است. اگرچه طی سالها برخی از روشهای ارائه خدمات بانکداری در نظام بانکی کشور رایج و مورد استفاده  قرار می گیرد ، اما تا رسیدن به سطح کشورهایی که به نوعی پیشگام در صنعت تجارت و بانکداری الکترونیک هستند ، راهی طولانی در پیش است.ایجاد و توسعه بانکداری الکترونیک که به نوعی پایه و اساس ترویج تجارت الکترونیک  می باشد ، مستلزم برخورداری از برخی از زیرساختهای مناسب اقتصادی و اجتماعی نظیر : شبکه های ارتباطی و مخابراتی مناسب ، امنیت تبادل اطلاعات ، زیرساختهای حقوقی و قانونی ، آمادگی فرهنگی جامعه  ، است.

دلایل عدم رشد و رونق تجارت الکترونیک در ایران

اعتماد و امنیت

 شاید یکی از مهم ترین عواملی که بتوان برای عدم رشد تجارت الکترونیک ایران  نسبت به سایر کشورها  متصور شد ، احساس عدم اعتماد و امنیت کاربران در برخورد با این نوع از معاملات است.

عدم اعتماد به این معنا که شاید برای یک کاربر تجربه ی خرید به صورت فیزیکی بسیار اطمینان بخش تر از خریدی است که تا زمان تحویل کالا هیچ تصویر واقعی از آن ندیده و نمی تواند آنطور که باید تحلیل های درست از خرید پیش رویش  را انجام دهد ؛ بنابراین کاربر به این نوع خرید اعتماد نداشته و خرید سنتی را همچنان ارجح می داند ، از سویی احساس عدم امنیت کاربر به دلیل عدم پشتیبانی های درست ، در صورت عدم رضایت از جنس خریداری شده و یا خراب بودن آن و یا حتی بعضا تعویض کالا ، به دلیل دور بودن تولید کننده و دسترسی نداشتن به آن و همینطور احساس عدم امنیت در مورد درگاه های پرداخت الکترونیکی و ترس از ثبت نشدن خرید به دلیل تراکنش های ناموفق از جمله مواردی است که می تواند احساس عدم امنیت را در کاربران اینترنتی ایجاد کرده و به طبع آن جلوگیری در توسعه تجارت الکترونیکی نماید.عدم اعتماد به صحت و صداقت در اصول خرید فروش بنگاه های مجازی که کالا یا خدماتی را مورد معامله قرار می دهند از جمله این موارد است که در چند سال اخیر با احداث واحدی به اسم نماد الکترونیکی سعی در رفع آن شده است.

فرهنگ سازی  

عدم سعی و تلاش به منظور فرهنگ سازی صحیح در مورد تجارت الکترونیک و اصول آن ، باعث شده است که عده ای یا این نوع تجارت را به عنوان شاخه ای از کسب و کار قبول نکرده و یا حتی اساساَ شناختی از آن نداشته باشند ، این مهم به این معنا است که اگر یک فرد برای مثال دارای سرمایه ای به منظور احداث یک کسب و کار است ، ترجیح می دهد این سرمایه را در کسب و کار فیزیکی یا به تعبیر این نوع افراد ( واقعی ) به کار بگیرد تا آن که کسب و کار الکترونیکی ایجاد کرده و به نوعی تجارت الکترونیک داشته باشد ، این واقعی ندانستن کسب و کار الکترونیکی در واقع قدمی به سمت عقب و مانعی برای پیشرفت در این زمینه است ، فرهنگ سازی صحیح  و مناسب از طرق مختلف، قبیل رسانه ها و مدارس می تواند نقش به سزایی در تغییر این نوع نگرش داشته باشد.

زیر ساخت ها

با توجه به دسترسی قشر زیادی به اینترنت اما همچنان طیف گسترده ای از مردم از این نعمت برخوردار نیستند که این خود باعث شده  است که پیشرفت تجارت الکترونیک در ایران با سرعت کمتری جاری باشد ، از سمتی ، عدم داشتن اینترنت پر سرعت خود کم تاثیر نبوده و بسیاری از کسب و کارهای الکترونیکی را تحت الشعا قرارداده است. بیان واژه ای به اسم زیرساخت فقط منوط به داشتن و یا نداشتن وسایل الکترونیکی و اینترنت پر سرعت نبوده ، سواد استفاده از این ابزارها از جمله مواردی است که در بحث زیرساخت  ها قابل بحث می باشد . در مدارس و دانشگاه های بسیاری از کشور ها ، انواع زبان های برنامه نویسی چه به صورت واحد های اجباری و چه به صورت اختیاری در دسترس نوجوانان و جوانان قرار می گیرد ، که این خود می تواند از صرف هزینه های زیاد به منظور احداث بنگاه های تجارت الکترونیکی  و در نتیجه آن رجوع به بنگاه های طراحی وب ، جلوگیری نماید .نظام بانکداری الکترونیکی کآرا که پیش تر در مورد آن توضیح داده شد ، از جمله موارد دیگر در بحث زیرساخت های مورد نیاز به منظور توسعه و رونق تجارت الکترونیک است. بنابراین بررسی وجود و یا عدم وجود زیرساخت ها هم در بعد فنی و هم در بعد علمی قابل بررسی است

مشورت

استفاده نکردن از مشاوران فعال در این زمینه باعث شکست بسیاری از پروژه ها شده است ، طبیعی است که سه رکن مهم در داشتن یک کسب و کار الکترونیکی دخیل می باشد که عبارتست از: ایده ، دانش فنی ساخت ، داشتن علومی به منظور معرفی صحیح ( تبلیغات )، برندینگ ،  بازاریابی و فروش ، بقا ، رقابت و توسعه کسب و کار . متاسفانه عدم اعتقاد به نقش افرادی به اسم مشاور به خصوص در زمینه تجارت الکترونیک  که تمامی خدمات ذکر شده  بالا را پوشش می دهند ، باعث شده یا توجهی به مشاوران نشده ویا در صورت استفاده ، حضور نابلدان در این مهم ، دلیل از بین رفتن این نقش به صورت بنیادی در تجارت الکترونیک شده ، که این خود می تواند عاملی برای شکست ها و یا رونق نداشتن هرچه بیشتر کسب و کارهای الکترونیکی بشود و در نتیجه تبلیغی سو در جهت مفید نبودن تجارت الکترونیک و به طبع آن عاملی برای عدم رشد آن باشد.

نتیجه گیری

تجارت الکترونیک، صرف نظر از تمامی برتری ها هنوز دارای نقاط ضعفی است. توانائی دسترسی به رایانه های شخصی و سرعت پائین نقل و انتقال اطلاعات برروی بستر اینترنت امکان دستیابی به پایگاههای اینترنتی را با مشکل مواجه می سازد و در نتیجه تاثیر این موارد، اثر تجارت الکترونیکی را کمرنگ می کند ولی با افزایش کاربران اینترنت و سهولت دستیابی به دنیای مجازی اینترنت ، تجارت الکترونیکی باعث تغییر در کیفیت زندگی شده و تلاش در راستای این مهم ایجاد هرچه بهتر شهرهای الکترونیکی را میسر خواهد نمود.